Zgodnie z art. 2 w/w ustawy Prezes Rady Ministrów na podstawie danych przekazywanych przez właściwych wojewodów, uwzględniając rodzaj żywiołu oraz skutki przez niego wyrządzone, na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, określa, w drodze rozporządzenia, gminy lub miejscowości, w których stosuje się szczególne zasady odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych.
Zawarte w w/w ustawie uproszczenia polegają przede wszystkim na tym, iż zgodnie z art. 3 pkt 1 do odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, tzn. nie wydaje się decyzji o warunkach zabudowy i decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, zaś przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 - Prawo budowlane stosuje się w zakresie nieuregulowanym spec-ustawą.

W świetle art. 4 pkt 1 spec-ustawy odbudową jest odtworzenie obiektu budowlanego w całości lub części, w miejscu i o wymiarach obiektu zniszczonego lub uszkodzonego, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Zgodnie z art. 6 spec-ustawy nie wymaga zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej remont uszkodzonych w wyniku działania żywiołu:

1. obiektów liniowych, z wyjątkiem linii kolejowych,
2. budowli regulacyjnych na wodach oraz urządzeń wodnych,
3. obiektów budowlanych o kubaturze mniejszej niż 1.000 m3 i nie wyższych niż 12 m nad poziomem terenu,
4. innych obiektów budowlanych wymienionych w art. 29 ust. 1 ustawy - Prawo budowlane.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 spec-ustawy nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę odbudowa zniszczonych w wyniku działania żywiołu:

1. obiektów liniowych, z wyjątkiem linii kolejowych o znaczeniu państwowym, określonych na podstawie ustawy o transporcie kolejowym,
2. budowli regulacyjnych na wodach oraz urządzeń wodnych,
3. obiektów budowlanych o kubaturze mniejszej niż 1.000 m3 i nie wyższych niż 12 m nad poziomem terenu.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej wymaga odbudowa obiektów wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 3, z wyjątkiem obiektów gospodarczych i składowych, usytuowanych na działkach siedliskowych. Przy czym, nie stosuje się w tych sprawach przepisów art. 30 ust. 1a ustawy - Prawo budowlane.
Pozwolenia na budowę wymaga odbudowa obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków (art. 7 ust. 3 spec-ustawy).
Spec-ustawa modyfikuje również elementy wniosku o pozwolenie na budowę oraz elementy wniosku o pozwolenie na rozbiórkę obiektu budowlanego, a także elementy zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych.

Stosownie do art. 13 ust. 1 i 2 spec-ustawy decyzję o pozwoleniu na budowę w zakresie odbudowy obiektu budowlanego wydaje się w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku oraz nadaje się jej rygor natychmiastowej wykonalności.

Wydział Architektury i Urbanistyki UMK opracował procedury dla klientów Urzędu dotyczące odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych w wyniku działania żywiołu. Procedury te dostępne są w Biuletynie Informacji Publicznej AU-14 , AU-15 , AU- 16 , AU-17.