Unia Metropolii Polskich powstała w Krakowie 11 października 1990 roku z woli prezydentów miast: Gdańska, Krakowa, Poznania, Warszawy i Wrocławia, jako forum solidarności władz metropolitalnych w działaniach zmierzających do sieciowego powiązania miast postkomunistycznych z demokratycznymi miastami Europy i świata. Początkowo UMP działała w formie konwentu prezydentów miast.
W 1993 roku Unia Metropolii Polskich zarejestrowała się jako fundacja miast i została jednym z inicjatorów utworzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, której stronę samorządową współtworzy razem z Unią Miasteczek Polskich, Związkiem Miast Polskich, Związkiem Powiatów Polskich, Związkiem Gmin Wiejskich RP oraz Związkiem Województw RP.
W Unii współdziała dwanaście miast: Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa i Wrocław. Wszystkie miasta są również członkami zwyczajnymi Stowarzyszenia Eurocities, zrzeszającego wielkie miasta europejskie.
Składka członkowska na 2023 rok wynosi 602.000 zł.
Reprezentanci Krakowa w komisjach Unii Metropolii Polskich:
Komisja Skarbników Miast UMP – Pani Małgorzata Okarmus, Skarbnik Miasta Krakowa
Komisja Sekretarzy Miast UMP – Pan Antoni Fryczek, Sekretarz Miasta Krakowa
Komisja UMP ds. Europejskich – Pan Jerzy Muzyk, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa
Komisja UMP ds. Edukacji i Mediów – Pani Anna Korfel-Jasińska, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa (w zakresie edukacji); Pan Andrzej Kulig, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa (w zakresie mediów),
Komisja UMP ds. Urbanistyki – Pan Jerzy Muzyk, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa
Komisja UMP ds. Biznesu i Wiedzy – Pan Jerzy Muzyk, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa
Komisja UMP ds. Obywateli Miast – Pan Andrzej Kulig, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa,
Komisja UMP ds. Społecznych – Pan Andrzej Kulig, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa,
Komisja UMP ds. Kultury i Sportu – Pani Katarzyna Olesiak, Dyrektor Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego (w zakresie kultury); Pani Anna Korfel-Jasińska, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa (w zakresie sportu),
Komisja UMP ds. Osiedleńczych – Pan Bogusław Kośmider, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa
Komisja UMP ds. Bezpieczeństwa – Pan Antoni Fryczek, Sekretarz Miasta Krakowa
Komisja UMP ds. Środowiska – Pan Jerzy Muzyk, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa