OCHRONA LUDNOŚCI I OBRONA CYWILNA
Obrona cywilna
Pod pojęciem obrony cywilnej /ochrony ludności, ochrony cywilnej / należy rozumieć zapewnienie bezpieczeństwa ludziom, ich mieniu i środowisku przed wypadkami i klęskami każdego rodzaju. Innymi słowy - zgodnie z przepisami prawa - obrona cywilna RP jest pozamilitarnym elementem systemu obronnego państwa i stanowi kompleks wewnętrznie skoordynowanych interdyscyplinarnych przedsięwzięć o charakterze planistycznym, organizacyjnym, szkoleniowym, logistycznym i inwestycyjnym.
Całokształt zagadnień dotyczących ochrony ludności cywilnej w konfliktach zbrojnych ujęto w Konwencjach Genewskich przyjętych 12. sierpnia 1949 r., które Polska ratyfikowała w 1954 r. Są to:
I konwencja o ochronie osób cywilnych i chorych w armiach czynnych;
II konwencja o polepszaniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu;
III konwencja o traktowaniu jeńców wojennych;
IV konwencja o ochronie osób cywilnych podczas wojny.
Uzupełnieniem Konwencji Genewskich są dwa Protokoły Dodatkowe z 1977 r.:
I - dotyczy ochrony ofiar konfliktów zbrojnych o charakterze międzynarodowym;
II - dotyczy ochrony ofiar konfliktów nie mających charakteru międzynarodowego.
Polska ratyfikowała oba Protokoły dopiero we wrześniu 1991 r.
Podstawowym celem obrony cywilnej kraju jest ochrona ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych i przezwyciężenie ich bezpośrednich następstw, jak też zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania. Pełni też ona zadania, takie jak:
- Służba ostrzegawcza, wykrywanie i oznaczenie stref niebezpiecznych
- Ewakuacja: jest zorganizowanym działaniem zmierzającym do usunięcia ze strefy zagrożonej ludzi,
zwierząt i mienia.
- Przygotowanie i organizowanie schronów
- Ratownictwo
- Służby medyczne, włączając w to pierwszą pomoc i opiekę religijną
- Walka z pożarami
- Odkażanie i inne podobne działania
- Dostarczanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia
- Doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami
- Doraźne przywrócenie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej
- Doraźne grzebanie zmarłych
- Pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych do przetrwania
- Planowanie i prace organizacyjne oraz inne rodzaje działalności niezbędne do wypełniania wyżej wymienionych zadań
Mając na uwadze powyższe zdania wynikające z n/w aktów prawnych tj. Ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 27 listopada 1967 r. z późniejszymi zmianami Dz. U. z 2004r. Nr 241 poz.2416),
Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin z dnia 25 czerwca 2002 r. ( Dz.U. Nr 96 z 2002 r. poz.226) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie powszechnej samoobrony ludności z dnia 28 września 1993 r. (Dz.U. Nr 91 z 1993 r. poz. 421). na terenie Gminy Miejskie Kraków Szefem Obrony Cywilnej jest Prezydent Miasta Krakowa. Zadania z zakresu (ochrony ludności ) obrony cywilnej, realizuje poprzez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego w skład którego wchodzi Referat Obrony Cywilnej i Spraw Obronnych.
Inspektorzy obrony cywilnej przygotowują i zapewniają możliwość wykonania wszystkich zadań z zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Miasta Krakowa w tym szczególnie w zakresie planowania i organizacji działań w wyższych stanach gotowości obronnej, rozpoznawania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania, ewakuacji ludności z rejonów zagrożonych oraz zapewnienia minimalnych warunków do przetrwania a także szkolenia z problematyki obrony cywilnej i powszechnej samoobrony ludności.
Ważnym elementem ( ochrony ludności ) obrony cywilnej jest zarządzanie kryzysowe.
Rola samorządu terytorialnego w zakresie ochrony ludności (gmina, powiat)
Ochrona ludności polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa ludziom, mieniu i środowisku – w razie wystąpienia zagrożeń spowodowanych zarówno działaniem sił przyrody (klęski żywiołowe) i rozwojem cywilizacyjnym (awarie, katastrofy), jak również działaniami wojennymi i terrorystycznymi.Umownie ochrona ludności obejmuje cztery etapy działań:
• zapobieganie, czyli przedsięwzięcia minimalizujące straty, a w tym: prace legislacyjne, planowanie, tworzenie zapasów, budowa struktur organizacyjnych, realizacja budowli i systemów zabezpieczających (ukrycia, schrony, wały przeciwpowodziowe, kontrola graniczna i przewozowa itp.).
• osiąganie gotowości, a w tym: prowadzenie badań, doskonalenie służb ratowniczych, ich wyposażenie, edukacja społeczeństwa, szkolenie i ćwiczenia, opracowywanie procedur działania.
• reagowanie na zagrożenia, a w tym: organizowanie ośrodków kierowania i koordynacji, poszukiwanie i udzielanie pomocy poszkodowanym, likwidacja ognisk zagrożeń, mobilizowanie służb ratowniczych i ochotników, informowanie władz, środków masowego przekazu i społeczeństwa.
• odbudowa, czyli przywracanie stanu normalnego, a w tym: szacowanie strat, informowanie o prawach i obowiązkach, sprawne administrowanie, aktywizacja odbudowy zniszczeń i uszkodzeń, analizowanie potrzeb i realizacja zobowiązań, zapewnienie pomocy społecznej, precyzowanie wniosków.
Do zadań ochrony ludności należy między innymi określenie zagrożeń, przeciwdziałanie ich powstawaniu oraz zapewnienie ochrony ludności w okresie zagrożeń, w tym w czasie wojny, a także organizacja i zapewnienie funkcjonowania systemu zarządzania kryzysowego. Terenowymi organami ochrony ludności są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Do zakresu działania terenowych organów ochrony ludności należy między innymi:
a) w powiecie: określanie zagrożeń oraz planowanie zapobiegania im na administrowanym obszarze, monitorowanie i alarmowanie ludności oraz koordynowanie działań ratowniczych i porządkowo – ochronnych oraz zarządzanie w sytuacjach kryzysowych przy pomocy powiatowego centrum zarządzania kryzysowego;
b) w gminie: lokalizacja źródeł zagrożeń, ich likwidacja i usuwanie skutków, monitorowanie i alarmowanie ludności, koordynowanie działań ratowniczych oraz kierowanie siłami ratowniczymi i ewakuacją ludności przy pomocy gminnego zespołu reagowania, mobilizacyjne przygotowanie do rozwinięcia służb dla realizacji zadań ochrony ludności cywilnej w okresie wojny, organizacja szkolenia ludności w dziedzinie powszechnej samoobrony.
Broń jądrowa, skażenia promieniotwócze zobacz...
