Ochrona bioróżnorodności Zalewu Nowohuckiego

Program: Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021-2027

Wartość: 29 987 400,02 PLN

Wartość dofinansowania: 25 489 290,02 PLN

Realizacja: od 2025-08-01 do 2027-07-30

Jednostka realizująca: Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie

Opis projektu:

Przedmiotem projektu jest realizacja działań ochrony czynnej na terenie Zalewu Nowohuckiego w celu przeciwdziałania czynnikom i zjawiskom powodującym degradację ekosystemu wodnego oraz spadek różnorodności biologicznej. Prace będą polegały na zapobieganiu wypłycaniu, zanikaniu i nadmiernej eutrofizacji zbiornika wodnego - Zalewu Nowohuckiego oraz na odtworzeniu siedlisk fauny poprzez utworzenie strefy roślinności buforowej i zbiorowisk roślin wodnych.

Projekt dotyczy siedlisk oraz miejsc żerowania gatunków dziko występujących zwierząt objętych ścisłą ochroną gatunkową zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2022 poz. 2380): borowiec wielki (Nyctalus noctula) i łabędź niemy (Cygnus olor).

Działania realizowane w ramach projektu wpłyną na poprawę środowiska życia organizmów związanych z wodą, zarówno ptaków, ryb jak i bezkręgowców oraz warunków wodnych sprzyjających zachowaniu środowiska bytowania, rozrodu i żerowania tych organizmów, również gatunków objętych ścisłą ochroną zidentyfikowanych w tym obszarze. Zwiększenie bioróżnorodności zbiornika wpłynie na dostępność pokarmu zarówno dla nietoperza borowca, który żywi się owadami żerując nad lustrem wody, jak i dla łabędzia niemego, którego pokarm stanowią m.in. rośliny wodne. Ponadto, w wyniku działań projektowych pojemność retencyjna zbiornika zwiększy się co najmniej o 28 000 m3, co przyczyni się m.in. do poprawy lokalnego mikroklimatu oraz do ograniczenia spływu powierzchniowego i poprawy bilansu wodnego przedmiotowego obszaru. Wprowadzenie stref roślinności buforowej i roślinności zanurzonej będzie stanowiło schronienie zwierząt. Ograniczy również wpływ zanieczyszczeń dostających się do zalewu wraz ze spływem powierzchniowym, co będzie miało szczególne znaczenie dla odporności ekosystemu zbiornika. Ponadto, przywrócenie akwenu do wcześniejszych etapów sukcesji będzie miało pozytywny wpływ na organizmy o większym zapotrzebowaniu tlenowym i bytujące w płytkich osadach dennych. W ramach odtwarzania roślinności zostaną zastosowane gatunki rodzime bylin i krzewów, naturalnie występujące w strefach przybrzeżnych zbiorników wodnych i rzek: kosaciec żółty (Iris pseudacorus), turzyca błotna (Carex acutiformis), turzyca nibyciborowata (Carex pseudocyperus), strzałka wodna (Sagittaria sagittifolia), krwawnica pospolita (Lythrum salicaria), knieć błotna (Caltha palustris), mięta wodna (Mentha aquatica), pałka wąskolistna (Typha angustfolia), manna mielec (Glyceria maxima), niezapominajka błotna (Myosotis palustris), oczeret jeziorny (Scirpus lacustris), jeżogłówka gałęzista (Sparganium erectum).

Grupy docelowe/odbiorcy projektu: Odbiorcami niniejszego projektu będą przede wszystkim mieszkańcy Gminy Miejskiej Kraków, w szczególności mieszkańcy Dzielnicy XVIII Nowa Huta, w obrębie której będą prowadzone działania projektowe.

Głównym celem projektu jest ochrona bioróżnorodności Zalewu Nowohuckiego dzięki wykonaniu prac polegających na oczyszczeniu zbiornika z nagromadzonych namułów oraz materii organicznej i obumierającej roślinności wodnej, ukształtowaniu brzegów wyspy w celu jej ochrony przed wypłukiwaniem oraz na odtworzeniu strefy roślinności buforowej i roślinności stale zanurzonej w wodzie.

Cele szczegółowe projektu to:

• ochrona siedlisk oraz miejsc żerowania gatunków dziko występujących zwierząt objętych ścisłą ochroną gatunkową zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, tj. Borowca wielkiego (Nyctalus noctula) oraz Łabędzia niemego (Cygnus olor), występujących na terenie Zalewu Nowohuckiego
• poprawa stanu środowiska w Krakowie, dzięki realizacji działań mających pozytywny wpływ na ochronę bioróżnorodności oraz klimat. Realizacja projektu będzie stanowić istotny wkład w realizację Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Krakowa na lata 2020-2030, którego nadrzędnym celem jest rozwój społeczno-gospodarczy Krakowa z uwzględnieniem racjonalnej gospodarki zasobami oraz konieczności ochrony i poprawy stanu środowiska. Cel ten jest realizowany m.in. poprzez utrzymywanie oraz odtwarzanie zbiorników wodnych w celu zachowania najcenniejszych siedlisk do pełnienia funkcji przyrodniczych.

Oczekiwane rezultaty projektu:

• 2 zagrożone gatunki, dla których wykonano działania ochronne, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2022 poz. 2380): Borowiec wielki (Nyctalus noctula) oraz Łabędź niemy (Cygnus olor), dla których Zalew Nowohucki jest siedliskiem i/lub miejscem żerowania.
• Liczba wspartych form ochrony przyrody – 1 szt (tj. ochron gatunkowa zwierząt, występujących na terenie Zalewu Nowohuckiego).